Totstandkoming Nederlandse waterstofbeurs HyXchange stap dichterbij

Het gaat om de certificering van waterstof, een index waarmee prijzen inzichtelijk worden, een spotmarkt en tot slot het ontwikkelen van handelsinstrumenten om het fysieke waterstofnet te balanceren en waterstof op te slaan. Dit alles blijkt uit onderzoek door Bert den Ouden, voormalig directeur van de Nederlandse energiebeurs. Hij heeft dit uitgevoerd in consultatie met marktpartijen en overheden en in opdracht van Gasunie en de havenbedrijven van Rotterdam, Amsterdam, Groningen en North Sea Port.

Eerste handelsproducten
Vanwege een groeiende vraag naar klimaatneutrale waterstof – groene waterstof – ontstaat de noodzaak voor een goede marktwerking en een transparante, efficiënte prijsstelling. Een waterstofbeurs kan volgens Den Oudens onderzoek beide faciliteren.

De initiatiefnemers willen de uitkomsten van de studie verder uitwerken en de eerste handelsproducten testen in pilots en simulaties en zo stap voor stap het handelsplatform HyXchange realiseren.

4 zaken
De studie van Den Ouden heeft 4 zaken naar voren gebracht. Ten eerste: certificering van zowel groene, CO2-arme als geïmporteerde waterstof is nodig om een groter volume waterstof van veelzijdige herkomst over één netwerk te transporteren, terwijl de gebruikers toch kunnen kiezen welke soort waterstof ze willen kopen.

Een tweede punt voor de ontwikkeling van een waterstofbeurs is een index waarmee transparant wordt gemaakt tegen welke prijs waterstof kan worden verhandeld. In de studie is een index geformuleerd, waarin de prijs van de waterstof, en ook de certificaten, tot uiting komt afhankelijk van de manier van opwekken en de mate van CO2-emissiereductie die daarmee wordt bereikt.

Spotmarkt
Ten derde is een spotmarkt belangrijk in de ontwikkeling van een waterstofbeurs. Dit wordt eerst als marktsimulatie opgezet en zodra in een havengebied de infrastructuur gereed is en er meerdere aanbieders en afnemers zijn, in praktijk gebracht als lokale spotmarkt. Die wordt steeds groter naarmate het nationale waterstofnetwerk van Gasunie de waterstofnetten van de verschillende haven- en industriegebieden aan elkaar koppelt. Zo’n spotmarkt geeft dan ook ruimte voor internationale koppelingen van waterstofhandel.

Tot slot zijn handelsinstrumenten nodig om het netwerk te balanceren en waterstof op te slaan. Het is belangrijk om deze mechanismen verder te verkennen. Dit zou ook deel uit kunnen maken van een beoogde marktsimulatie.

Voorwaardenscheppende rol
Daarbij heeft de overheid een belangrijke voorwaardenscheppende rol. Alleen al wat betreft de certificering van groene en CO2-arme waterstof, en waterstofimporten. Daarnaast wordt opgemerkt dat de ambities van de overheid op het gebied van waterstof groot zijn, maar dat meer concrete instrumenten nodig zijn om deze ambities in voldoende mate waar te kunnen maken. Het gaat om een omgeving waarbinnen de marktpartijen worden aangespoord om in waterstof actief te zijn en deze waterstof te verhandelen ter wille van een snelle en efficiënte energietransitie naar klimaatneutraliteit.

Import en doorvoer
De havenbedrijven van Rotterdam, Amsterdam, Groningen en North Sea Port zijn alle betrokken bij plannen voor waterstofinfrastructuur, voor hun industrie en andere nieuwe initiatieven in hun gebied. Gasunie werkt al langere tijd aan plannen voor een landelijke infrastructuur om al deze regio’s met elkaar en met de waterstofopslag te verbinden en om import en doorvoer naar met name Duitsland en België mogelijk te maken en waterstof toegankelijk te maken voor nog meer partijen. Een waterstofbeurs, naar het voorbeeld van de stroom- en gasbeurzen, kan helpen als katalysator van een markt voor klimaatneutrale waterstof. Daarnaast helpt het bij de economische groei van een waterstofmarkt.