Ontwikkelfonds Energiecoöperaties: ‘12 provincies overtuigen van de noodzaak om te participeren’

Aan het woord is Siward Zomer, directeur van Energie Samen. Het kostte 6 jaar lobbywerk, maar nu is het er: het Ontwikkelfonds Energiecoöperaties. Hiermee verstrekken het Rijk en provincies een risicoloze lening aan energiecoöperaties voor het financieren van de ontwikkelkosten van wind- en zonne-energieprojecten.

Nederland telt momenteel om en nabij 623 energiecoöperaties; samenwerkingsverbanden van burgers die lokaal een voor iedereen toegankelijke duurzame-energievoorziening bevorderen. Het leeuwendeel is, met de opkomst van zonne-energie, ontstaan na 2008. De organisaties en hun projecten worden gekenmerkt door een grote diversiteit. Vrijwel alle zijn direct of indirect aangesloten bij Energie Samen, de landelijke koepel en belangenvereniging van energiecoöperaties en -verenigingen en andere energiecommunities van burgers, boeren en lokale bedrijven.

Kennis delen
‘Er zijn zo’n 114 windcoöperaties’, duidt Zomer. ‘De rest richt zich op zonne-energie. Enkele hebben grote pv-projecten in het SDE+-segment gerealiseerd of zijn daarmee bezig. De meeste zijn echter kleine coöperaties met 1 of 2 initiatieven, bijvoorbeeld zonnepanelen op de kerk, school of de daken van woningen. Het leeuwendeel van de energiecoöperaties wordt niet gerund door professionals. Dat brengt uitdagingen met zich mee. Zo varieert het kennisniveau. Dat zit in veel gevallen succes, het optimaal organiseren en realiseren van projecten, in de weg. Als netwerkvereniging faciliteren wij daarom onderling contact met externe experts en we organiseren uiteenlopende trainingen. In 5 regio’s worden ze ook ondersteund door regionale koepelorganisaties.’

Financiële middelen
Een tweede belangrijk issue bij het waarmaken van projecten door energiecoöperaties is de toegang tot kapitaal. Dat er in Nederland geen gebrek is aan investeerders in zonne-energie mag dan waar zijn, die geldstroom loopt echter grotendeels via commerciële marktpartijen. Voor kleine, lokale burgerinitiatieven is de toegang tot de nodige financiële middelen niet zelden zeer lastig, met name in de ontwikkelfase. De doorgang van een project is immers nooit verzekerd en ze hebben er meestal maar één onder handen, waardoor er van risicospreiding geen sprake is. Met de komst van het Ontwikkelfonds Energiecoöperaties wordt juist dit probleem ondervangen.

Revolverend fonds
‘Wij hebben het idee feitelijk afgekeken van Schotland’, vertelt Zomer. ‘Daar is jaren geleden al een development fund opgezet dat niet-bindende leningen verstrekt aan lokale energie-communities. Als gevolg daarvan werd er binnen 4 jaar – veel eerder dan het doel was – 500 megawattpiek aan duurzame-energieprojecten in eigendom van die communities gerealiseerd. Na 6 jaar lobbyen hebben we hier nu ook een ontwikkelfonds dat energiecoöperaties door de risicovolle opstartfase helpt. Het verstrekt financiering voor de ontwikkelkosten van wind- en zonne-energieprojecten. Gaat een project niet door, dan hoeven ze niets terug te betalen. Slaagt het wel, dan wordt de lening terugbetaald met een opslag. Zo ontstaat een revolverend fonds.’

Lees hier het volledige artikel ‘Ontwikkelfonds Energiecoöperaties creëert gelijkheid tussen energiecoöperaties en commerciële ontwikkelaars’ in de mei 2021-editie van Solar Magazine.