Energie-Nederland: minimumeis participatie onwenselijk, zon op landbouwgrond niet uitsluiten

Ondanks het enthousiasme van de koepel voor energiebedrijven dat het opgetelde voorlopige RES-bod in de analyse van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) uitkomt op 50 terawattuur, ziet de organisatie ook verbeterpunten.  

Marktpartijen betrekken
‘De meeste concept-RES’en zijn tot stand gekomen zonder gestructureerde inspraak van marktpartijen, terwijl deze marktpartijen de realisatie van de RES-doelen dichterbij brengen door fors te investeren’, stelt Energie-Nederland. ‘De concept-RES’en zijn tot stand gekomen door ateliers, bijeenkomsten en sessies waarvoor verschillende stakeholders werden uitgenodigd. Het vertalen van de RES naar lokale omgevingsplannen, en het realiseren van hernieuwbare- energieprojecten is complex. We vragen daarom aandacht voor de rol van de markt in de vorming van de RES’en. Ontwikkelend Nederland, van kleine coöperaties tot en met grote energiebedrijven, zullen – in gezamenlijkheid – straks uitvoering moeten gaan geven aan de plannen in de RES’en.’

Kostenreductie ondermijnd
Een voortvarende uitvoering van de RES’en is in de ogen van Energie-Nederland een randvoorwaarde voor de haalbaarheid en betaalbaarheid van de energietransitie. ‘Op dit moment ziet Energie-Nederland dat veel keuzes in de concept-RES’en kunnen leiden tot een stapeling van kosten voor marktpartijen. Die stapeling zet haalbare businesscases voor zowel grote als kleine initiatieven in toenemende mate onder druk, wat de investeringsbereidheid beïnvloedt en vooral de nevendoelstelling in het Klimaatakkoord van kostenreductie voor duurzame opwekking ondermijnt. Oplopende kosten kunnen het maatschappelijk draagvlak voor en het tempo van de transitie schaden.

Minimumeis participatie onwenselijk
Energie-Nederland stelt verder het streven uit het Klimaatakkoord naar 50 procent eigendom van de productie voor de lokale omgeving te ondersteunen. ‘Hoewel steeds meer projecten volgens dit beginsel worden gerealiseerd, wil dit niet zeggen dat dit streven overal haalbaar is. Verschillende regio’s willen het 50-procent-aandeel niet als streefdoel hanteren, maar als minimumeis. Wij verwachten dat zo’n minimumeis de uitvoerbaarheid van plannen in gevaar kan brengen. Wat de beste vorm van participatie is, is lokaal maatwerk en wordt idealiter in nauw overleg met de omgeving bepaald. Zo is het bijvoorbeeld niet altijd het geval dat voldoende bewoners of lokale bedrijven mee willen of kunnen investeren gegeven de omvang van de benodigde investeringen en investeringsrisico’s. Hierbij kan een project met een kleiner percentage lokaal eigendom nog steeds op draagvlak rekenen als lokale partijen aangeven andere vormen van financiële participatie wenselijk te achten. Energie-Nederland roept regio’s daarom op het 50 procent lokaal eigendomsbeginsel als streefdoel, niet als minimumeis te hanteren, zoals dat in het Klimaatakkoord is afgesproken.’

Zonneladder blijven gebruiken, niets uitsluiten
Ook ziet Energie-Nederland dat zon op dak in de concept-RES’en een grote rol speelt. ‘Projecten voor zon op dak worden in de zonneladder en in de SDE++ geprioriteerd boven zon op land, maar deze voorkeur is niet absoluut; we zullen beide nodig hebben om onze doelen te bereiken. Energie-Nederland pleit er dan ook voor de zonneladder, die zon op dak prioriteert boven zon op land, te blijven gebruiken als afwegingskader en niet als absolute regel om niet bij voorbaat opties uit te sluiten, zoals opties voor zon op landbouwgrond.’