TKI Urban Energy presenteert nieuwe studie over potentieel zonnestroom: ‘Er is ruimte over…’

‘Het wellicht verrassende antwoord is dat er zelfs meer dan genoeg ruimte als je de huidige zonnestroomambities van Nederland wilt realiseren’, stelt Robin Quax, programmamanager hernieuwbare elektriciteit bij TKI Urban Energy.

Feiten
Nu zonnepanelen onlosmakelijk onderdeel zijn geworden van het Nederlandse straatbeeld rijst steeds vaker de vraag hoeveel beslag zonne-energie in de komende decennia op de schaarse ruimte gaat leggen. In de voorbije jaren zijn een groot aantal studies en rapporten opgesteld die deze vraag proberen te beantwoorden. ‘Daarbij ontbrak het echter vaak aan een totaaloverzicht’, opent Quax het gesprek. ‘Bovendien zijn in diverse rapporten aannames gedaan die niet altijd op basis van feiten te controleren zijn. Met deze nieuwe studie is een compleet overzicht voor alle typen grondgebruik gemaakt. Hierdoor zijn nu bouwstenen beschikbaar om de  ruimtelijke discussie rond zonnestroom te richten op waar deze over zou moeten gaan: de bereidheid om bepaalde typen grondgebruik (mede) in te zetten voor de opwek van zonnestroom. En of het nu om gebouwen, landschap, infrastructuur of water gaat: het ruimtelijk potentieel is groot.’

Energieopbrengst in terawattuur
Als onderdeel van de potentieelstudie is allereerst de in Nederland beschikbare ruimte in kaart gebracht. De gebruikte cijfers zijn afgeleid van de Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG)  en de Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT). De conclusie? De totale ruimte in Nederland bedraagt zo’n 42.000 vierkante kilometer. Daken van gebouwen nemen hierbij 1.286 vierkante kilometer voor hun rekening; de infrastructuur 4.190 vierkante kilometer en het landschap 27.518 vierkante kilometer. En dan is er nog water: 5.160 vierkante kilometer binnenwateren en 3.508 vierkante kilometer buitenwateren. Dat laatste getal is exclusief het Nederlandse gedeelte van de Noordzee dat nog eens 57.994 vierkante kilometer beslaat.

Met die getallen in het achterhoofd focust de studie zich vanwege de gehanteerde tijdshorizon van 2050 op het technisch potentieel en het ruimtelijke inpassingspotentieel. ‘Er is bewust gekozen om niet in te gaan op het economische en energetische inpassingspotentieel, omdat de kosten van zonnestroom en de mogelijkheden om zonnestroom op het elektriciteitsnet aan te sluiten of te converteren voortdurend veranderen’, duidt Quax. ‘Een wezenlijk verschil met eerdere studies is dat we in de studie spreken over energieopbrengst in terawattuur en niet enkel over opwekcapaciteit in gigawattpiek. Een doelbewuste keuze, want in de toekomst gaan bijvoorbeeld ook daken gebruikt worden die niet optimaal gesitueerd zijn. Zonnepanelen die op het noorden gericht zijn, hebben immers een veel lagere energieopbrengst. In dat kader zou het misleidend zijn om enkel over opwekcapaciteit te spreken.’

What if-vragen
De studie van TKI Urban Energy bevat naast een gefundeerde schatting van het ruimtelijk zonnestroompotentieel ook 2 rekenvoorbeelden over welke ruimte hiervan benut zou moeten worden om 70 of 200 terawattuur zonnestroom te produceren in 2050 (red. zie kader). Die rekenvoorbeelden laten zien dat er vooral veel te kiezen valt. Want wie de nieuwe studie leest, kan niet anders dan tot de conclusie komen dat er geen eenduidig antwoord is op de vraag wat de potentie van zonnestroom is.

‘En daarom hebben we enkele “what if”-vragen beantwoord’, stelt Quax. ‘Hiertoe benutten we de bouwstenen uit onze eigen studie om bijvoorbeeld te bepalen met welk ruimtegebruik Nederland in 2050 70 terawattuur zonnestroom kan opwekken; een getal dat uit meerdere (inter)nationale scenariostudies naar voren komt. Of dat kan? Ja! En je hebt daarbij zelfs nog ontzettend veel ruimte over. En dat biedt de mogelijkheid om een doelbewuste keuze te maken waar Nederland zonnestroom wil gaan opwekken. Dat is een complex maatschappelijk vraagstuk, maar het is een absoluut lichtpunt dat ruimte niet de beperkende factor gaat zijn. ’

Lees hier het volledige artikel ‘TKI Urban Energy presenteert nieuwe studie over potentieel zonnestroom’ in de december 2020-editie van Solar Magazine.