TenneT over vol elektriciteitsnet: ‘Sprake van puzzel die niet een-twee-drie is opgelost’

‘Een individuele ondernemer kan vanuit zijn eigen businesscase beredeneren dat hij alle opgewekte zonnestroom wil terugleveren, maar dat gaat voor het totaalplaatje niet werken. We moeten als maatschappij creatieve oplossingen gaan bedenken’, opent Voorhorst het gesprek.

Verwijtende blikken
TenneT is in Nederland en een deel van Duitsland de beheerder van het hoogspanningsnet. Op dat Nederlandse en Duitse netwerk – waarin het bedrijf de komende 10 jaar jaarlijks grofweg 5 miljard euro investeert – zijn niet alleen 42 miljoen eindgebruikers, maar bijvoorbeeld ook circa 40 windparken op zee en op land aangesloten. De verwijtende blikken van de zonne-energiesector aangaande de huidige congestie op het Nederlandse elektriciteitsnet waren het afgelopen jaar met grote regelmaat op TenneT gericht.

Ten dele verantwoordelijk
Dat tijdperk van vingerwijzen is wat betreft Voorhorst ten einde nu zijn organisatie samen met de zonne-energiesector het Convenant Stroom Betaalbaar op het Net heeft opgesteld.

Toch wil de topman nog wel één ding duidelijk maken: de netbeheerders zijn slechts ten dele verantwoordelijk voor de huidige congestie. ‘De primaire trigger voor de extreem gegroeide vraag naar transportcapaciteit is de plotselinge aanpassing van de Stimuleringsregeling Duurzame Energieproductie (SDE+). Door acuut te stoppen met het financieren van biomassa maakte de rijksoverheid van de ene op de andere dag substantieel meer budget beschikbaar voor zonnestroom. Waar biomassacentrales en windparken een lange doorlooptijd kennen – en netbeheerders hierdoor voldoende tijd bieden om de netcapaciteit op orde te maken – geldt bij zonne-energie het tegenovergestelde. De vergunnings- en realisatietermijn is extreem kort. Bovendien is de bedrijfstijd van zonneparken veel lager. Dit betekent dat je voor dezelfde hoeveelheid energie op jaarbasis 3 keer zoveel aansluitcapaciteit nodig hebt dan het geval is bij windmolens. Ten opzichte van biomassa is dat zelfs 8 keer zoveel.’

Mismatch
En de rest is wat Voorhorst betreft geschiedenis. De netbeheerders werden overvallen door zonneparken die als paddenstoelen uit de grond schoten. Een van de regio’s die daarbij hard ‘getroffen’ werd, is Noord-Nederland. ‘Neem bijvoorbeeld het gebied rond Stadskanaal. Het hoogspanningsstation aldaar heeft een capaciteit van 100 megawatt en het lokale verbruik van de aanwezige grootverbruikers betreft 18 megawatt. We hebben echter aanvragen gekregen voor het aansluiten van 600 megawatt aan zonneparken. Dan heb je het niet over een kleine mismatch…’

‘Er is hier sprake van een gezamenlijk probleem en de ondertekening van het Convenant Stroom Betaalbaar op het Net laat zien dat dit besef ook in de zonne-energiesector is neergedaald’, stelt Voorhorst tevreden vast. ‘We gaan nu samen de problemen aanpakken.’

Puzzel
De ruimtelijke procedures zijn volgens Voorhorst het grootste struikelblok bij netverzwaringen. ‘En het ruimtevraagstuk wordt de komende jaren nog een maatje groter. De RES’en krijgen concurrentie van de Cluster Energie Strategieën (CES’en) waarin de verduurzaming van de industrie wordt vastgelegd. De provincies zijn in onze ogen de aangewezen partij om de leiding te nemen bij de ruimtelijke herinrichting van Nederland. Met de verduurzamingsdoelen in het achterhoofd is er sprake van een puzzel die niet een-twee-drie is opgelost. Aan het einde van de dag sta je toch bij iemand in de achtertuin te vragen om elektriciteitskabels aan te leggen. Doe je dat met draagvlak van bestuurders, dan is dat de minst slechte oplossing. Dit wil echter niet zeggen dat er geen verzet en rechtszaken komen…’

Lees hier het volledige artikel ‘Er is sprake van een puzzel die niet een-twee-drie is opgelost’ in de december 2020-editie van Solar Magazine.