EU presenteert actieplan voor kritieke grondstoffen in zonnepanelen en batterijen

Het actieplan inzake kritieke grondstoffen is opgesteld door de Europese Commissie en bevat de lijst van kritieke grondstoffen voor 2020 en een prognoseonderzoek naar kritieke grondstoffen voor strategische technologieën en sectoren vanuit het perspectief van 2030 en van 2050.

Lithium nieuw op de lijst
In het actieplan wordt ingegaan op de huidige en toekomstige uitdagingen en worden maatregelen voorgesteld om Europa minder afhankelijk van derde landen te maken, de aanvoer uit zowel primaire als secundaire bronnen te diversifiëren, de hulpbronnenefficiëntie en circulariteit te verbeteren en wereldwijd verantwoorde inkoop te bevorderen.

De lijst bevat 30 kritieke grondstoffen waaronder silicium voor kristallijn siliciumzonnecellen, maar ook indium en gallium voor dunnefilmzonnecellen. Waar voor zonne-energie de risico’s op tekorten worden ingeschat als (zeer) laag, is dat bij energieopslag al een stuk hoger. Lithium, een stof die van essentieel belang is voor de overgang naar elektrische mobiliteit en energieopslag, is nu dan ook voor het eerst aan de lijst toegevoegd.

Maroš Šefčovič, vicevoorzitter voor Interinstitutionele Betrekkingen en Prognoses, hierover: ‘Europa zal, alleen al voor bijvoorbeeld accu’s voor elektrische auto's en energieopslag, in 2030 18 keer zoveel lithium nodig hebben, en tegen 2050 60 keer zoveel. Zoals onze prognose laat zien, mogen wij onze huidige afhankelijkheid van fossiele brandstoffen niet inruilen voor afhankelijkheid van kritieke grondstoffen. Het risico hiervan wordt nog versterkt door de verstoring van onze strategische waardeketens als gevolg van het coronavirus. Wij zullen daarom een sterke alliantie opbouwen om samen te evolueren van grote afhankelijkheid naar gediversifieerde, duurzame en sociaal verantwoorde winning en aanvoer, circulariteit en innovatie.’

Winning en recycling
Thierry Breton, commissaris voor Interne Markt, vult aan: ‘Wij kunnen ons niet veroorloven volledig afhankelijk van derde landen te zijn, en zeker niet van één enkel land, zoals het geval is voor een aantal zeldzame aardmetalen. Door de aanvoer uit derde landen te diversifiëren en de eigen capaciteit van de EU voor de winning, verwerking, recycling, raffinage en scheiding van zeldzame aardmetalen verder te ontwikkelen, kunnen we veerkrachtiger en duurzamer worden. De uitvoering van de maatregelen die wij vandaag voorstellen, vergt een gezamenlijke inspanning van de industrie, het maatschappelijk middenveld, de regio's en de lidstaten. Wij moedigen de lidstaten aan investeringen in kritieke grondstoffen in hun nationale herstelplannen op te nemen.’

Onderdelen actieplan
Het actieplan beoogt onder meer veerkrachtige waardeketens te ontwikkelen voor de industriële ecosystemen en de afhankelijkheid van primaire kritieke grondstoffen te verminderen door circulair gebruik van hulpbronnen, duurzame producten en innovatie. Ook wil de Europese Commissie de inkoop en winning van grondstoffen binnen de EU versterken en een diversificatie realiseren van inkoop bij derde landen.

Om deze doelstellingen te bereiken, worden 10 concrete acties uiteengezet. Ten eerste zal de Commissie een Europese grondstoffenalliantie oprichten. Deze alliantie brengt alle belanghebbenden samen en zal zich hoofdzakelijk richten op de meest dringende behoeften, namelijk het vergroten van de veerkracht van de EU in de waardeketen voor zeldzame aardmetalen en magneten, aangezien dit van vitaal belang is voor de meeste industriële ecosystemen van de EU, zoals hernieuwbare energie, defensie en ruimtevaart. Later zou de alliantie zich kunnen uitbreiden en zich ook gaan richten op andere behoeften aan kritieke grondstoffen en basismetalen.

Om beter gebruik te maken van middelen van de EU, zal de Commissie met de lidstaten en regio's samenwerken om de Europese mijnbouw- en verwerkingsprojecten die tegen 2025 operationeel kunnen zijn in kaart te brengen. Daarbij zal de nadruk liggen op steenkoolregio’s en andere regio’s in transitie en zal er met name aandacht zijn voor de deskundigheid en vaardigheden die relevant zijn voor de winning, extractie en verwerking van grondstoffen.

In overeenstemming met de Europese Green Deal zullen andere acties gericht zijn op het circulaire karakter en de duurzaamheid van de grondstoffenwaardeketen. De Commissie zal daarom tegen eind 2021 duurzame financieringscriteria voor de mijnbouw en de winningsindustrieën ontwikkelen. Zij zal ook het potentieel van secundaire kritieke grondstoffen uit de EU-voorraden en -afval in kaart brengen om uiterlijk in 2022 levensvatbare terugwinningsprojecten in kaart te brengen.