NVDE: nadruk op zonne-energie in Regionale Energiestrategieën leidt tot hogere kosten

Als onderdeel van de afspraken in het Nederlandse Klimaatakkoord werken in 30 regio’s de lokale overheden – te weten gemeenten, provincies en waterschappen – aan het opstellen van een Regionale Energiestrategie (RES). Door de uitbraak van het coronavirus is de planning van de RES’en herzien. De concept-RES’en moesten op 1 juni 2020 klaar zijn en uiterlijk op 1 oktober 2020 door de besturen van de betrokken overheden zijn goedgekeurd.

Duurder
Holland Solar stelde onlangs al dat zonne-energie het lievelingetje van de Regionale Energiestrategie is.

Een beeld dat ook door de Nederlandse Vereniging voor Duurzame Energie (NVDE) herkend wordt. ‘Uit de concept-RES’en blijkt dat de windrijke regio’s, zoals Friesland, Groningen, Flevoland en Goeree-Overflakkee, zich primair richten op het realiseren van de al voorgenomen windprojecten (de ‘pijplijn’) en geen aanvullend wind-bod doen. Tegelijkertijd is zonnestroom in alle regio’s bezig met een inhaalslag. De verhouding in de opwek van duurzame elektriciteit gaat daardoor in de conceptplannen van de regio sterk verschuiven. Uitgedrukt in opgewekte stroom gaat de verhouding naar circa 50-50 procent. Uitgedrukt in vermogen wordt de verhouding circa 20 procent wind en 80 procent zon.’ Waar de ‘laagste kosten per vermeden ton CO2’ een grote rol spelen in het Klimaatakkoord, is dat door de massale keuze voor zonne-energie volgens de NVDE niet het geval in de concept-RES’en. De NVDE verwacht dat de plannen uit de regio’s duurder zijn dan waarmee in het Klimaatakkoord is gerekend.

Ruimtelijke invulling moet concreter
Om tot uitvoerbare RES’en 1.0 te komen, is het vooral belangrijk dat het bod wordt uitgewerkt naar concrete zoekgebieden. Nu zijn die gebieden vaak nog globaal aangegeven, of zijn het slechts zoekrichtingen of scenario’s.

‘De inpassing van zon- en windprojecten in het landschap, boven op de pijplijn aan projecten, wordt in de RES-’en verkend door het benoemen van “zoekgebieden”. De invulling daarvan varieert van “eerste denkrichtingen”, naar ruimtelijke kansenkaarten tot het verkennen van verschillende parallelle scenario’s’, schrijft de NVDE in haar analyse. ‘Het is belangrijk dat de zoekgebieden in de RES 1.0 verder geconcretiseerd worden. Wanneer initiatiefnemers daarbij hun kennis over de uitvoerbaarheid van projecten kunnen inbrengen, verhoogt dit de kans dat projecten daadwerkelijk gerealiseerd kunnen gaan worden.’

Afstemming lokaal beleid: 10-20 procent ambitie in gevaar
In het opgetelde concept-bod van de 30 RES-regio’s zit circa 10 terawattuur opwek uit zonneparken op land. De NVDE ziet echter provinciaal beleid dat deze RES-plannen mogelijk doorkruist. Zo heeft het provinciebestuur van Friesland een tijdelijke stop afgekondigd en maakt Zeeland volgens de organisatie zonneparken op landbouwgronden feitelijk onmogelijk. ‘Daarmee komt mogelijk 10 tot 20 procent van de ambitie in gevaar. Buiten landbouwgronden zijn er maar weinig locaties met lage grondprijzen en voldoende omvang om binnen de SDE-systematiek te kunnen worden aangelegd. Bovendien worden in de Stimuleringsregeling Duurzame Energietransitie (SDE++)-subsidie voor zon op land grondprijzen niet meegenomen in de rekensystematiek. Een oplossing ligt in het ontwikkelen van zonneparken rond (bestaande) windlocaties, en vice versa. Wanneer die één netaansluiting gebruiken wordt ook efficiënt gebruikgemaakt van het elektriciteitsnet.’

Aanvullend beleid zon op dak nodig
De NVDE onderschrijft tot slot de noodzaak die de 30 RES-regio’s zien om het dakoppervlak zoveel mogelijk te benutten, maar verwacht ook dat de RES-regio’s de realisatiesnelheid voor zon-op-dak te rooskleurig inschatten. De NVDE onderschrijft daarom de oproep van een 10-tal RES-regio’s voor aanvullend landelijk beleid voor zon-op-dak. ‘Het gaat dan om een mix van financiële stimulering en verplichtingen, zoals: extra eisen aan nieuwbouw zodat daken “geschikt voor zon” zijn, het opnemen van zon op bedrijfsdaken met 7 jaar terugverdientijd in de "erkende maatregelenlijst" onder de Wet Milieubeheer, en continue aandacht voor voldoende dekkende SDE++’, aldus de NVDE.