Rechter spreekt Beryllus Sun Energy vrij van verstoren vleermuizen

De voorzieningenrechter heeft in de rechtszaak (red. in eerste aanleg – enkelvoudig) nu een voorlopige voorziening getroffen in de zaak tussen Beryllus Sun Energy en de provincie Friesland die de rechtszaak aanspande.

15 gebouwtjes
Het college van de gemeente Kollumerland besloot halverwege 2018 medewerking te verlenen aan de realisatie van een zonneweide van 78 hectare bij Munnekezijl.

Afgelopen januari heeft de provincie Friesland Beryllus Sun Energy aangeschreven om binnen 4 weken na dagtekening op het terrein Muiden Chemie in Munnekezijl maatregelen te treffen om vleermuizen te beschermen in de op het perceel aanwezige 15 gebouwtjes. Doet het bedrijf dit niet, dan zou de provincie een dwangsom van 50.000 euro opleggen. Hiertegen heeft Beryllus Sun Energy bezwaar gemaakt en heeft het de voorzieningenrechter nu verzocht om een voorlopige voorziening te treffen.

Wet natuurbescherming
Het oordeel van de voorzieningenrechter heeft een voorlopig karakter. Hij acht het voldoende aannemelijk dat verzoekster een spoedeisend belang heeft bij beoordeling van het verzoek. De voorzieningenrechter stelt voorop dat het aan de provincie Friesland is om aannemelijk te maken dat Beryllus Sun Energy een overtreding heeft begaan.

In de rechtszaak heeft de provincie zich op het standpunt gesteld dat het aannemelijk is dat de Wet natuurbescherming (de Wnb) is overtreden door het opzettelijk verstoren van beschermde vleermuizen; dan wel het opzettelijk of niet opzettelijk vernielen of beschadigen van hun verblijfplaatsen. De voorzieningenrechter is van oordeel dat de provincie niet in dat standpunt kan worden gevolgd. Hij overweegt daartoe het volgende.

15 gebouwen
De 15 gebouwen op het terrein maakten in het verleden onderdeel uit van een kruitfabriek. Sinds de jaren ’80 van de vorige eeuw zijn die gebouwen niet meer in gebruik. Beryllus Sun Energy wil op het terrein zonnepanelen plaatsen, maar waarbij de gebouwen vooralsnog behouden blijven. Tussen de provincie en bedrijf is niet in geschil dat het perceel een belangrijk gebied voor vleermuizen is, omdat er 8 verschillende soorten zijn aangetroffen van de 10 soorten die in Friesland voorkomen.

Beryllus Sun Energy heeft in april 2019 asbestsaneringswerkzaamheden op het perceel en aan de gebouwen laten verrichten. De werkzaamheden bestonden onder meer uit het verwijderen van delen van gevelbeplating en isolatiemateriaal van de gebouwen. Bij deze activiteiten zouden de vleermuizen verstoord zijn.

Geen vleermuisdeskundige
Samen met Beryllus Sun Energy is de voorzieningenrechter echter van oordeel dat de provincie niet aannemelijk heeft gemaakt dat in dit geval sprake is geweest van het opzettelijk verstoren van de vleermuizen en/of het beschadigen of vernielen van voortplantingsplaatsen of rustplaatsen van die dieren.

De provincie heeft de gestelde overtreding niet gestaafd met voldoende feitelijke waarnemingen op basis van zorgvuldig verricht onderzoek. Zo heeft de provincie onvoldoende onderzocht waar de vleermuizen op het perceel verblijven, waar hun voortplantingsplaatsen en rustplaatsen zich bevinden in de gebouwen en in hoeverre de saneringswerkzaamheden invloed hebben gehad op die dieren en verblijfplaatsen. De voorzieningenrechter betrekt daarbij dat de provincie niet aannemelijk heeft gemaakt dat zij gericht locatieonderzoek naar die aspecten heeft gedaan. Zo zijn voor een rapportage die is opgesteld door de Fryske Utfieringstsjinst Miljeu en Omjouwing (FUMO) de waarnemingen in die rapportage niet gedaan door een vleermuisdeskundige. Ook is volgens de rechter van belang dat het merendeel van de waarnemingen in december 2019 zijn gedaan buiten de omheining van het perceel, door gebouwen met een telescoop te bekijken en daarvan op afstand foto’s te maken. Die waarnemingen zeggen niets over de gestelde overtreding.

Geen merkbare invloed
Ook stelt de voorzieningenrechter dat Beryllus Sun Energy tegenover de controlegegevens van de FUMO meerdere stukken van ecologisch adviesbureau Van Bommel Faunawerk heeft overgelegd. Uit een specifieke rapportage van oktober 2019 volgt dat Faunawerk gericht onderzoek heeft gedaan naar de vleermuizen, hun voortplantingsplaatsen en rustplaatsen in de gebouwen en de invloed die de saneringswerkzaamheden daarop hebben gehad. Anders dan in de rapportages van de FUMO, zijn in die rapportage van Faunawerk concrete gegevens en waarnemingen opgenomen over vleermuisbewegingen en de locaties van voortplantingsplaatsen en rustplaatsen in verschillende gebouwen op het perceel. Op basis van die gegevens en waarnemingen heeft Faunawerk geconcludeerd dat de asbestsanering in het voorjaar van het jaar 2019 geen merkbare invloed op de functie van het gebied voor vleermuizen heeft gehad.

De provincie heeft daar geen deskundigenrapport tegenovergesteld, terwijl zij daar volgens de rechter redelijkerwijs wel toe in de gelegenheid was, gelet op het tijdsverloop tussen de saneringswerkzaamheden en de datum van het bestreden besluit. Gelet op al deze zaken is de voorzieningenrechter van oordeel dat de gestelde overtreding onvoldoende aannemelijk is gemaakt en dat de provincie daarom niet bevoegd was om handhavend op te treden op grond van artikel 3.5, tweede en vierde lid, van de Wet natuurbescherming.

Gebouwen behouden
Het door Beryllus Sun Energy bestreden besluit van de provincie Friesland is daarom volgens de rechter in strijd met de Algemene wet bestuursrecht (de Awb) genomen. Daarom schorst de rechter het besluit van de provincie Friesland tot 6 weken na bekendmaking van het besluit op bezwaar.

De voorzieningenrechter verplicht de provincie bovendien tot het betalen van de door Beryllus Sun Energy gemaakte proceskosten. Tot slot overweegt de voorzieningenrechter dat het belangrijk is dat Beryllus Sun Energy en de provincie snel nader met elkaar in gesprek gaan over het verder onderzoeken en beschermen van dit belangrijke vleermuizengebied. Gelet op de ecologische bevindingen van Faunawerk lijken de gebouwen volgens de rechter voor de vleermuizen behouden te moeten worden.