Gedragscode voor zonneparken gepresenteerd: kans om natuur waardevoller te maken

Het initiatief van de gedragscode is genomen door de branchevereniging Holland Solar. Alle leden van Holland Solar hebben zich inmiddels gecommitteerd aan de gedragscode die van toepassing is op grondgebonden zonneparken. Samen vertegenwoordigen de organisaties die de gedragscode hebben ondertekend meer dan 2 miljoen Nederlanders, 400 energiecoöperaties, 1.000 lokale natuur- en milieugroepen, een groot aantal bewonersgroepen en 170 bedrijven in de zonne-energiesector.

Van biodiversiteit tot eigenaarschap
De code adresseert een groot scala aan onderwerpen waar zorgen of wensen over zijn bij de opmars van zonneparken. Van efficiënt ruimtegebruik tot landschap en uitzicht, biodiversiteit en voedselproductie. Verder is er ook aandacht voor bodemkwaliteit, burgerparticipatie en mede-eigenaarschap en financiële betrokkenheid van bewoners en bedrijven uit de omgeving.

Voor nieuwe en waar mogelijk bestaande projecten
De bepalingen in de gedragscode zijn in ieder geval van toepassing voor nieuwe zonneparken waar nog geen omgevingsvergunning voor is aangevraagd. Daar waar mogelijk wordt ook bij al geïnitieerde projecten op de verschillende elementen uit de gedragscode ingezet. 

In de gedragscode schrijft men hierover: 'In de gedragscode spreken we bovenwettelijke maatregelen af om de omgeving goed bij de projecten te betrekken, meerwaarde te bieden en schade te voorkomen. De initiatiefnemer en ondertekenaars van deze code nemen een aantal principes en concrete toezeggingen in acht. Deze gelden voor alle nieuwe zonne-energieprojecten op land in Nederland waarvan de leden van Holland Solar vanaf het begin initiatiefnemer zijn en waar op het moment van publieke presentatie van de code nog geen vergunning voor is aangevraagd. Waar al wel een vergunning is aangevraagd maar nog niet is verleend, doet initiatiefnemer zijn best conform de bepalingen uit deze code te werken.'

3 uitgangspunten
Met de gedragscode onderschrijven alle betrokkenen 3 belangrijke uitgangspunten bij de totstandkoming van grondgebonden zonneparken:

1. Samen met stakeholders: de zonne-energiesector zal werken met een op het project afgestemde vorm van procesparticipatie. Bij ieder project denken de stakeholders inclusief bewoners uit de omgeving vanaf het begin mee over de locatie, vormgeving en ontwikkeling van het beoogde zonneveld.
2. Meerwaarde omgeving: naast economische motieven voor ontwikkelaar en grondeigenaar spelen er voor de omgeving andere belangen, zoals landschap, biodiversiteit en (financiële) waarde voor de omgeving. Zonneparken bieden, mits goed vormgegeven op een goed gekozen locatie, ook een kans om de omgeving mooier en voor de natuur waardevoller te maken. De sector neemt het principe op zich dat, in overleg met stakeholders, het zonneveld per saldo een verbetering voor de landschappelijke en natuurwaarde van het gebied betekent. Deels zal dit per definitie subjectief zijn; in de ogen van de omgeving. Waar mogelijk wordt dit geobjectiveerd; bijvoorbeeld met een meetbare toename aan biodiversiteit.
3. Oorspronkelijk grondgebruik mogelijk: het derde principe is dat de sector parken zo inricht dat er geen onomkeerbare ontwikkeling plaatsvindt. Het oorspronkelijke of een ander grondgebruik moet, indien gewenst door grondeigenaar én bevoegd gezag, na het zonneveld weer mogelijk zijn; zowel beleidsmatig als fysiek. Daarbij hoort ook dat de sector zorgt dat er geen vervuiling optreedt of dat er spullen achterblijven.

Concrete toezeggingen
In de gedragscode zijn ook een aantal concrete toezeggingen opgenomen om de geformuleerde uitgangspunten na te komen. Deze toezeggingen zijn:

• Bevoegd gezag in de lead voor zoekgebieden.
• Zonneladder: daken en gevels waar mogelijk, maar voor het realiseren van de totale opgave aan duurzame energie zijn veldopstellingen ook gewenst.
• Nationale Parken en Natura 2000-gebieden worden buiten beschouwing gelaten als mogelijke locatie voor een zonnepark.
• ‘Nee-tenzij’ gebieden: bij de keuze voor grondgebonden zonnevelden is er aan aantal gebieden dat niet in aanmerking komt tenzij er met een zonneveld een aantoonbare verbetering voor ecologie en landschap optreedt. Dit geldt voor gebieden van het Natuurnetwerk (red. anders dan de Nationale Parken en Natura2000- gebieden die buiten beschouwing worden gelaten), beschermde landschappen en door de overheid aangewezen weidevogelkerngebieden. Deze gebieden zijn enkel een goede locatie voor zonnevelden wanneer aangetoond kan worden dat het initiatief door goede maatregelen op het inpassingsniveau, positief uitpakt voor de relevante lokale natuurwaarden en de landschappelijke beleving. 
• Definitieve locatiekeuze pas na consultatie omgeving: initiatiefnemers tekenen met grondeigenaren doorgaans een intentieovereenkomst. Deze zal pas na besluitvorming door het bevoegd gezag en na consultatie van de omgeving worden omgezet in een definitieve overeenkomst.