Kabinet wil TenneT privatiseren of gedeeltelijk aan Duitsland verkopen

TenneT beheert als transmissienetbeheerder (tso) het Nederlandse elektriciteitsnet, maar ook een deel van het Duitse elektriciteitsnet. De investeringsagenda van de netbeheerder is de afgelopen jaren vanwege de energietransitie fors gegroeid en bedraagt 35 miljard euro in de periode 2019 tot en met 2028, waarvan 23 miljard euro in Duitsland en 12 miljard euro in Nederland. TenneT heeft om de totale investering uit te kunnen voeren extra eigen vermogen nodig. Het gaat om een financiering van 4,75 miljard euro. Dit bedrag is volgens minister Wopke Hoekstra van Financiën nodig om de kredietwaardigheid op peil te houden en zo de financiële continuïteit te waarborgen. Dit bedrag kan verder toenemen indien de investeringsagenda verder groeit.

Publieke belangen
Welke van de 3 financiële keuzen ook gemaakt wordt voor TenneT – privatiseren, Nederlands belastinggeld investeren of aandelen verkopen aan Duitsland – de publieke belangen voor de Nederlandse energieconsumenten moeten geborgd worden. Die belangen zijn volgens het kabinet betaalbaarheid, leveringszekerheid en duurzaamheid. Bovendien moet Nederland zeggenschap houden over de investeringen in eigen land.

Het kabinet zal in de komende maanden verschillende opties voor de financiering onderzoeken. De Tweede Kamer wordt medio 2020 verder geïnformeerd over de stand van zaken.

100 procent van de Staat
TenneT is 100 procent eigendom van de Staat, maar sinds 2010 ook beheerder van een deel van het Duitse hoogspanningsnet. Hoewel TenneT zijn investeringen terugverdient via de Nederlandse en Duitse energietarieven, moet TenneT deze investeringen wel vooruitbetalen.

‘De klimaatdoelstellingen en energietransitie vereisen een verdere uitbreiding en verzwaring van elektriciteitsnetten (ook over landsgrenzen heen) en bieden uitdagingen voor de betaalbaarheid van elektriciteit’, schrijft minister Hoekstra in een brief aan de Tweede Kamer. ‘Door de geografische spreiding van de opwek van wind- en zonne-energie en het stijgend verbruik van elektriciteit neemt het belang van transport over lange afstanden en integratie met buitenlandse netwerken toe. Dit alles vraagt om een grensoverschrijdende visie en aanpak.’

Problemen op lange termijn
Minister Hoekstra benadrukt in zijn Kamerbrief dat er hoe dan ook extra geld moet komen voor TenneT. ‘Als TenneT geen additioneel eigen vermogen krijgt, dan zal de kredietwaardigheid van TenneT dalen (met hogere rentelasten tot gevolg) en is TenneT op termijn onvoldoende in staat om wettelijk verplichte investeringen te financieren.’

Ter voorbereiding op de visievorming inzake TenneT is door de externe adviesbureaus Strategy& en E-Bridge onderzoek gedaan naar de optimale inrichting van het Noordwest-Europese hoogspanningsnet en de vraag of de huidige integratie tussen TenneT Nederland en TenneT Duitsland meerwaarde biedt voor de genoemde Nederlandse publieke belangen. Strategisch adviseur Strategy& heeft hierbij geconcludeerd dat – als gevolg van de energietransitie – elektriciteit over grotere afstanden getransporteerd moet gaan worden en dat integratie tussen elektriciteitsnetwerken en -markten wenselijk is.