Arcadis: ‘Bijen en veldleeuwerik geven zonneweide bestaansrecht’

Groen is bij Arcadis adviseur ecologie & natuurwetgeving. In die rol verbaast hij zich over de huidige ophef rond grondgebonden zonneparken. ‘De transitie naar energie uit wind en zon heeft impact op ons landschap, en daar hebben we in Nederland moeite mee. Iedereen ziet het nut en de noodzaak, zolang het maar niet in onze achtertuin gebeurt. De protesten zijn fel, zie een zonnepark maar eens voor elkaar te krijgen in deze tijd van populisme en harde one-liners. Feit is dat we er nog lang niet zijn met de transitie, we staan pas aan het begin. En hoe hard sommigen het ook roepen, met alleen zonnepanelen op daken gaan we het niet redden – zeker niet op korte termijn. Wen er dus maar aan dat het landschap gaat veranderen. Dat heeft het in Nederland overigens altijd al gedaan, niks nieuws wat dat betreft.’

Een voordeel is dat de weerstand volgens Groen wel goed duidelijk maakt dat een goede inpassing van zonneparken noodzakelijk is. ‘En dat helpt óns weer onze klanten te overtuigen om meer dan alleen energie uit een zonnepark te halen. Wij zien namelijk dat zonneparken actief kunnen bijdragen aan de biodiversiteit en andere maatschappelijke vraagstukken. Het is eigenlijk gewoon een kwestie van omdenken: stel jezelf bij de zoektocht naar locaties voor zonneparken de vraag waar er een toegevoegde waarde geleverd kan worden voor biodiversiteit en maatschappij. Er blijken dan verrassend veel mogelijkheden te zijn!’

Op veel plekken in het agrarische landschap stuit men volgens Groen tegenwoordig op de ‘groene leegte’. Waar het eens tierde en gonsde van het leven is het nu stil. ‘Honderden hectaren grasland waar aaneengesloten is gemaaid, nog voordat het eerste kievitsjong is uitgevlogen. Het gras kleurt nog groen, maar voor de biodiversiteit hoef je er niet te komen. Juist in dit landschap kunnen ecologische zonneweides actief bijdragen aan de biodiversiteit. Met een goede landschappelijke inpassing, de juiste mix aan plantensoorten en afgestemd maai- of begrazingsbeheer kan een betere leefomgeving worden gecreëerd voor planten, bijen en andere insecten. Door de randzone in te richten met natuurlijke elementen kunnen lokale soorten profiteren en kijkt de omgeving niet tegen een hekwerk en panelen aan. Ook kan er gedacht worden aan het inpassen van ecologisch interessante slootjes of de inrichting van natuurvriendelijke oevers, waarvan onderwaterleven, amfibieën, kleine zoogdieren en vogels kunnen profiteren. Duits onderzoek liet al gunstige effecten zien op patrijs, veldleeuwerik en insecten in extensief beheerde zonneweiden.’

Ook de (ecologische) kwaliteit van oppervlaktewater kan met drijvende zonneparken volgens Groen worden verbeterd. ‘In bijvoorbeeld zandwinplassen, die vaak diep zijn met een beperkte ecologische kwaliteit, kan nieuw leefgebied voor planten, insecten, vissen en andere diersoorten worden gecreëerd. Met name in de diepere delen, waar weinig zonlicht tot aan de bodem reikt en een zuurstofloze waterlaag aanwezig kan zijn, biedt dat kansen. Een geïntegreerde pompinstallatie kan ingezet worden om zuurstofloosheid tegen te gaan.’

Volgens Groen zouden provincies en gemeenten er goed aan doen om eisen te stellen aan zonneparken in het landelijke gebied, gericht op het versterken van de natuurkwaliteit en landschappelijke inpassing. Ook in de subsidieverlening kunnen dergelijke eisen worden gesteld.