Gelderse Natuur en Milieufederatie: dreigende wildgroei zonneparken vraagt om Masterplan Zon

De GNMF stelt het volgende: ‘Ontwikkelaars struinen inmiddels heel Gelderland af op zoek naar grondposities en snelle winst. Omwonenden en landschap komen daarbij op de tweede plaats. Zo dreigde bij Kerk-Avezaath al bijna een karakteristieke boomgaard te worden omgekapt. Wij pleiten voor goede gemeentelijk beleidskaders én een provinciaal Masterplan Zon, waarmee we deze snelle groei van zon gezamenlijk in goede banen leiden.’

Toch noemt de GNMF de uitrol van zonnepark ook mooi, ‘want het klimaatprobleem is urgent en vraagt om haast’. ‘Tegelijkertijd is er ook reden tot zorg: binnen- en buitenlandse projectontwikkelaars hebben de markt voor grote zonneparken ontdekt en zijn bezig met een ‘ratrace’ om grondposities en SDE-subsidietoezeggingen te verkrijgen. Grondeigenaren, meestal boeren, krijgen van verschillende kanten lucratief ogende optiecontracten aangeboden. Bij de gemeenten stromen de verzoeken binnen. Ze zijn daar vaak blij mee want het helpt hen om hun duurzame energie-opgave mee in te vullen. Maar daken en industrieterreinen blijven achter, terwijl we daar eigenlijk mee zouden moeten beginnen. Dat heeft niet alleen te maken met duurzaam ruimtegebruik, maar ook met de vraag: waar wordt de meeste energie verbruikt?’

De GNMF pleit voor voorrang voor het plaatsen op daken, voor zorgvuldige locatiekeuze bij zonnevelden en voor goede participatie van de omgeving, zowel in het proces als ook financieel. Bijvoorbeeld met een fonds voor landschapsversterking en waar mogelijk met deelname van een energiecoöperatie, waarbij de opbrengsten ten goede komen aan de lokale gemeenschap. ‘De realiteit is dat nu van deze randvoorwaarden nog nauwelijks sprake is’, stelt de GNMF. ‘De parallel met windenergie dient zich aan, met name in Noordoost-Nederland zijn omvangrijke bewonersprotesten al een feit. Tijd dus voor een wake-up call.’

Voor zowel gemeenten als provincie is het volgens de GNMF zaak snel goede en concrete ruimtelijke kaders op te stellen. Voor omwonenden dienen de participatiemogelijkheden zowel bij de planvorming als exploitatie van begin af aan beter te worden geborgd. De GNMF stelt: ‘Ook voor de natuur- en milieuorganisaties ligt hier een uitdagende opgave. Een eigen visie op een goede locatiekeuze en inpassing, bij voorkeur in samenwerking met terreinbeherende natuurorganisaties, de agrarische sector en andere grondgebruikers, is nodig. Het voor de hand liggende standpunt “Nee, leg eerst alle daken maar vol”, is een te gemakkelijk antwoord op de huidige ontwikkelingen. Want al snel zal blijken dat we er daarmee niet komen. De opgave is immers immens. Wij zien zéker ook veel mogelijkheden in het buitengebied, kansen voor goede inpassing, combinaties met natuur- en landschapsbelangen en mogelijkheden voor lokale energiecoöperaties.’

Op provinciaal niveau pleit de organisatie dus voor een Masterplan Zon waarin versnelling van duurzame opwekking, ruimtelijke regie en participatie hand en hand gaan. ‘De komende tijd zullen we als een van de oprichters van het Gelders Energie Akkoord met de provincie, de zonnesector en andere organisaties het gesprek aangaan’, besluit de GNMF.