De harde cijfers | België komt tot 90 terawattuur stroom tekort in 2050, mogelijk 98 gigawatt zonnepanelen geïnstalleerd

Netbeheerder Elia verwacht dat de elektriciteitsconsumptie in België tegen 2050 meer dan zal verdubbelen door vergaande elektrificatie van gebouwen, het transport en de industrie. Met het bestaande Belgische productiepark en de al besliste investeringen, kan slechts de helft van stroom voorzien worden van wat op termijn nodig is. De nieuwe regeringen moeten zich volgens Elia daarom gauw buigen over de gewenste energiemix voor de periode 2035-2050 en de mate waarin België afhankelijk wil zijn van import.

Duurste optie
Met de ‘Belgian Electricity System Blueprint 2035-2050’ kijkt netbeheerder Elia daarom verder in de toekomst dan de gebruikelijke termijn van 10 jaar die in rapporten over bevoorradingszekerheid of netontwikkeling door de hoogspanningsnetbeheerder worden gehanteerd.

In het berekeningsmodel van deze studie is voor het eerst het volledige energiesysteem gekwantificeerd. Er wordt dus zowel gekeken naar elektriciteit als naar moleculen, maar ook naar de economische en technische gevolgen van variaties in energiemix. Omdat de ontwikkeling van grootschalige productie- en transmissie-infrastructuur een lange doorlooptijd heeft van minstens 10 jaar, is er snel behoefte aan een langetermijnvisie die richting geeft aan de verdere toekomst. De onderzoekers van Elia concluderen dan ook dat niet beslissen in elk scenario de duurste optie is en de Belgische afhankelijkheid van elektriciteitsimport in 2050 verdubbelt ten opzichte van 2020. Bij onveranderd beleid neemt de Belgische afhankelijkheid van elektriciteitsimport namelijk toe van 50 tot 60 terawattuur in 2036 naar 70 tot 90 terawattuur in 2050.

Gunstig effect
Hoewel de eigen hernieuwbare-energieproductie volgens Elia op termijn onvoldoende is, heeft België er toch alle belang bij om het eigen potentieel aan wind- en zonne-energie te benutten, omdat diverse toekomstscenario’s laten zien dat dit een gunstig effect heeft op de totale kosten van het elektriciteitssysteem.

Onderstaande grafiek toont de groeiende kloof tussen de stijgende vraag naar elektriciteit (red. roze lijnen) en de CO2-arme energieopwekking van België. Daarbij zijn er 3 scenario’s gehanteerd: wereldwijde ambitie (GA), gedistribueerde energie (DE) en toenemende elektrificatie (ELEC).

De volgende figuur schetst meerdere technologieën die kunnen worden gebruikt om de CO2-arme energieproductie van België aan te vullen. Ze dienen als bouwstenen voor de energiemix in 2050. Een strategische combinatie van de technologieën is volgens Elia essentieel om de kloof van 70-90 terawattuur te dichten.

De installatiesnelheid van windenergie op land zou bijvoorbeeld kunnen worden verdubbeld en de installatiesnelheid van zonnepanelen zou zelfs kunnen worden verviervoudigd. Voor zonnepanelen neemt het geïnstalleerd vermogen in dat geval toe tot 98 gigawatt. Mocht dat gebeuren, zo waarschuwt Elia, zal de opwekking van zonne-energie de grenzen van het stroomnet overschrijden en zal curtailment moeten plaatsvinden.

De toekomstige capaciteit voor de productie van zonne-energie is door Elia bepaald op basis van meerdere zaken. Ten eerste is het ‘centraal’-scenario een extrapolatie van de groei die de afgelopen 3 jaar is gerealiseerd. Het ‘hoog’-scenario gaat uit van een verdubbeling van dat groeipercentage. Het ‘zeer hoog’-scenario voorziet een meer dan drievoudige toename van het groeipercentage waarbij een ‘nauwgezet beheer’ voor het overaanbod van zonne-energie en netcongestie noodzaak is.