Compacte en grootschalige warmteopslag in Europa: ‘Er ontstaat een vliegwiel’

Deze technologieën en de uitrol daarvan staan, uitzonderingen daargelaten, echter nog in de kinderschoenen. Hoe ziet de toekomst eruit? Solar Magazine vroeg het Wim van Helden, in collegiale kringen ook bekend als ‘De Vliegende Hollander’. Hij is hoopvol, ziet momenteel significante beweging ontstaan.

Grote slag
In 2009 stopte Wim van Helden met zijn werk bij Energieonderzoek Centrum Nederland (ECN) en startte hij zijn consultancybedrijf Renewable Heat dat industriële partijen, beleidsmakers en R&D-organisaties adviseert over warmteopslag en thermische zonne-energie. In 2014 trad hij daarnaast in dienst bij het Oostenrijkse Institute for Sustainable Technologies (AAE INTEC). Sindsdien pendelde hij elke tweede week op en neer tussen Oostenrijk en Nederland. Vandaar zijn bijnaam De Vliegende Hollander. Waarom maakte hij destijds die switch?

 ‘Ik ging in 1989 aan de slag bij ECN, nu TNO’, aldus Van Helden. ‘Als verantwoordelijke voor thermische systemen in de gebouwde omgeving hield ik me er onder andere bezig met het coördineren van de R&D-activiteiten op het gebied van thermische energieopslag, zonnewarmtesystemen en warmteomzettingssystemen. De vorderingen op het gebied van zonnestroom waren enorm, wat betreft de verduurzaming van warmte moest nog een grote slag worden gemaakt. Grote zonthermische systemen ontstonden in Nederland pas in 2019. Het grootste wordt nu gebouwd in Groningen – Warmtestad.’

Knutselen
Oostenrijk, dat niet over de grote gasvoorraden van Nederland beschikt, kent sinds de jaren ’80 van de vorige eeuw al een sterke beweging naar zonthermie, vertelt Van Helden. Mensen knutselden er zelf zonnecollectorsystemen in elkaar. Daar zijn verschillende bedrijven uit voortgekomen en het was feitelijk ook de voedingsbodem voor het ontstaan van AEE INTEC in 1988, met als initiële focus de warmtetransitie.

Op de schop
Van Helden: ‘Ook in andere landen is zonthermie behoorlijk van de grond gekomen, bijvoorbeeld op Cyprus dat jarenlang het grootste aantal zonnecollectoren per hoofd van de bevolking had. Barbados staat nu op 1. En kijk naar Denemarken met zijn vele grote zonnecollectorvelden, en Duitsland dat dat land nu volgt, ook wat betreft warmteopslag. In Frankrijk en Nederland is de pvt-markt sterk opkomend, Oostenrijk volgt. Er gebeurt dus veel in Europa op het gebied van de warmtetransitie, de zaak is in beweging. Maar het was, is en blijft een moeilijke markt. Waar het installeren van zonnepanelen gemakkelijk is, komt bij duurzame warmte immers veel meer kijken. Duurzame bronnen, opslag en warmteafgifte moeten geïntegreerd worden.‘

Lees het volledige artikel hier in de mei 2024-editie van Storage Magazine.