Het Dilemma | Chinese dumpingaanval zonnepanelen, of toch niet?

De alarmbellen over grote aantallen Chinese zonnepanelen in Europese warehouses en verkoop onder de kostprijs werden de afgelopen tijd meerdere malen geluid. Hoe schat jij die dreiging in?
‘Je moet het zien binnen de context van de ontwikkeling van de markt. Sleutellanden zoals Spanje, Polen en Nederland koelen op dit moment af, in België is minder groei dan verwacht. In Nederland is die ontwikkeling al even gaande in de zakelijke markt. Nu zien we hier ook een teruglopende vraag van consumenten, onder andere door onzekerheid over de toekomst van de salderingsregeling, wilde verhalen over de terugverdientijd van zonnepanelen en energieverkopers die klanten met zonnepanelen bewust wegjagen – Budget Energie eind 2022 – of met extra heffingen belasten – Vandebron in 2023. Groothandels en installateurs hebben postcorona flinke voorraden aangelegd en konden begin dit jaar nog teren op de hausse die door de hoge stroomprijzen ontstond. Nu de huidige dip plots door iedereen wordt gevoeld, ontstaat grote onrust. Ook bij Europese zonnepaneelfabrikanten en iedereen die werkt aan de opbouw van een Europese pv-industrie.’

Het dumpen van goedkope Chinese zonnepanelen is olie op het vuur?
‘Zeker. De Chinezen weten exact hoe het spel gespeeld wordt. Ze zien hoe de Verenigde Staten met zijn Inflation Reduction Act een boost geeft aan een eigen pv-keten, en hoe Europa dat ook doet met een nieuwe industriepolitiek. Daar wordt bewust en onbewust op gereageerd met een groeiende productie én export naar Europa. Met een deels afkoelende markt leidt dit tot stevige prijsdalingen. Ik zie nu al krankzinnige prijzen van tussen 10 tot 15 eurocent per wattpiek.’

In welke mate overspoelt China momenteel de Europese markt?
‘Ik heb grote vraagtekens bij de huidige cijfers. Zo gaf het Noorse onderzoeksbureau Rystad Energy aan dat er eind dit jaar 100 gigawattpiek aan Chinese zonnepanelen op voorraad in de Europese distributiecentra zullen liggen. Dat kan niet en het klopt ook niet. We hebben het hier over het verschil tussen importcijfers en wat er werkelijk wordt geïnstalleerd. Maar cijfers over het installatietempo in Europa zijn niet correct, ze zijn incompleet en lopen achter op de werkelijkheid. Het Nederlandse Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) rapporteert die bijvoorbeeld een jaar na dato, en wij zijn een zeer administratief land. In vele andere Europese landen is het beeld nog veel troebeler.’

Maakt dat het probleem minder urgent?
‘Er is natuurlijk wel wat aan de hand. Je kunt dat zien als een bedreiging, maar ook als een kans. Zonnepanelen zijn goedkoper dan ooit. Daardoor kunnen zakelijke projecten die een jaar geleden niet van de grond kwamen omdat ze financieel niet uitkwamen, nu wellicht toch worden gerealiseerd. Die lage prijzen zijn uiteraard ook aantrekkelijk voor consumenten.’

Maar het zit in de weg van Europese zonnepaneelfabrikanten en het is geen gezonde voedingsbodem voor de opbouw van een eigen pv-industrie. Is het niet tijd voor hogere importheffingen op Chinese zonnepanelen?
‘We hebben al eerder gezien dat dat niet werkt, dat die kunnen worden omzeild. Het invoeren van een carbon taks op zonnepanelen is een logischere gedachte, zo’n belasting heeft positieve effecten gehad voor de concurrentiepositie van Europese maakbedrijven in andere sectoren. Maar daarmee ban je goedkope Chinese zonnepanelen niet uit. Het is ook de vraag of we dat echt moeten willen. Ik denk dat we de huidige situatie gewoon moeten accepteren, en ondertussen onze fabrikanten en nieuwe initiatieven volop moeten ondersteunen om op termijn veel minder afhankelijk van China te worden en een goede balans te vinden in onze belangrijke samenwerking mét dat land.’