Het Dilemma | Arbeidsmarkt: tekort aan mensen of te hogen eisen?

De zonne-energiemarkt groeit, terwijl het gebrek aan goede mensen op de arbeidsmarkt groot is. Seyit Yeyden ziet een belangrijke oplossing voor dit probleem in gebruikmaken van de Nederlandse arbeidsreserve. Hij is medeoprichter en -eigenaar van de Beroepentuin die sinds het bestaan in 3 jaar al meer dan 100 mensen naar een baan bij zonnepaneelinstallateurs begeleidde.

Vele pv-installateurs zitten momenteel met de handen in het haar; werk genoeg, maar hoe vinden ze de mensen die het moeten doen?
‘Dat tekort aan handjes valt niet te ontkennen. Nederland heeft vol ingezet op de energietransitie, maar zich daarbij niet afgevraagd wie het daadwerkelijk moet gaan doen. Zo zijn er geen gerichte reguliere opleidingen voor een pv-, laadpaal- of warmtepomp-installateur; alle beroepen waarbij je een aantal uiteenlopende skills moet combineren. Aan de andere kant zie je nog heel veel mensen aan de zijlijn staan. Zo kent de regio Rotterdam Rijnmond alleen al 50.000 werkelozen. In 2016 begonnen we daar, in het kader van het sectorplan MKB Werkoffensief, met het opleiden en naar een baan begeleiden van mensen. Het moesten er 400 worden, het werden er 1.040. Uit dit succes is de Beroepentuin ontstaan, met als belangrijke focus bedrijven die actief zijn in de energietransitie.’

Hoe gaan jullie te werk?
‘Mensen die geen mbo-kwalificatieniveau 2 hebben, worden niet gezien als geschikte arbeidskrachten. Wij stomen ze klaar op niveau 1, waarmee ze feitelijk niet gekwalificeerd zijn met een diploma. Nadat we hun talent en wensen in kaart hebben gebracht, krijgen een opleiding van 10 weken. Die staat volledig in het kader van de praktijk, en richt zich zowel op vakbekwaamheid als werknemersvaardigheden. Wij werken daarbij volgens het zwembadprincipe; eerst wordt er droog geoefend, dan het pierenbadje in en vervolgens het diepe. Samenwerken met brancheorganisaties en bedrijven staat centraal om actualiteit van de benodigde kwalificaties te garanderen. Zo hebben we diverse locaties waar in een hal schuine daken zijn opgebouwd waarop mensen kunnen oefenen in het plaatsen van zonnepanelen; steigerbouw, een montagesysteem en zonnepanelen plaatsen en dat aansluiten. Ze leren dat onder begeleiding van professionals.’

Wie zijn die bedrijven uit de pv-branche waarmee jullie samenwerken en die mensen die jullie opleiden?
‘Belangrijke partners zijn Solar Construct Nederland en SolarEdge, die onder andere sponsoren en een ambassadeurschap vervullen. Daarnaast werken we samen met een groot aantal installateurs. Die leveren kennis, geven gastlessen, laten mensen ervaring opdoen in echte projecten… Onze doelgroep bestaat uit jongeren, langdurig werkelozen, statushouders en ex-gedetineerden – die arbeidsreserve van Nederland telt in totaal zo’n 200.000 mensen. Hun opleiding leidt altijd tot een dienstverband en we begeleiden hen en de werkgever daarna nog een tijdje om alles in goede banen te leiden. Daarbij is het faciliteren van de juiste match uiteraard van groot belang.’

Na 10 weken leveren jullie geen volleerde pv-installeurs af….
‘Zie ze als hulpmonteurs die van grote waarde kunnen zijn bij het installeren van zonnepanelen. Je kunt als installatiebedrijf wel enorm hoge eisen stellen aan de mensen die je aanneemt – dat is ook logisch, gezien de huidige aandacht voor kwaliteit en veiligheid – maar je kunt daarbij ook creatief zijn. Je hebt aanvullend ook heel veel aan mensen met de juiste basiskennis, instelling en 2 rechterhanden. Die leveren wij af. Neem je ze in dienst, dan moet je daar natuurlijk je operatie enigszins op inrichten. Maar als je daardoor kunt doorgroeien als pv-installateur is dat van grote waarde. De Beroepentuin is inmiddels dan ook bijzonder succesvol.’

Hoe succesvol?
‘In ons eerste jaar brachten we 17 pv-hulpmonteurs naar een baan. Vorig jaar zaten we al over de 100. We hebben inmiddels 2 vestigingen in Rotterdam, 2 in Den Haag, 1 in Drechtsteden en 1 in Utrecht. Ons doel is er binnen 5 jaar 10 te hebben. Daarbij blijven we de samenwerking met de zonne-energiebranche zoeken; wat wij doen, kan alleen in een intensieve wisselwerking met het lokale en regionale bedrijfsleven. Wat wij doen, kan echter allereerst niet zonder commitment van een gemeente, onder andere als leverancier van mensen voor onze opleidingen. Die zijn dus bepalend voor het openen van een nieuwe vestiging van de Beroepentuin.’