Ivo Pothof: ‘Pvt-warmtenetten grote kans voor gemeenten in Transitievisie Warmte’

Ivo Pothof focust zich 3 dagen per week op het doen van strategisch onderzoek naar energiestromen uit water en ondergrond bij kennisinstituut Deltares. De 2 dagen die resten, brengt hij door bij TU Delft als universitair hoofddocent duurzame warmtenetten. Vanuit die positie was hij intensief betrokken bij het innovatieproject DeZONNET waarin een haalbaar concept werd ontwikkeld om woonwijken van het gas af te halen met pvt als warmtebron. De redactie van Solar Magazine vroeg hem waarom onderzoek naar pvt, ook in deze toepassingsvorm, schaars is in Nederland.

Ondergeschoven kindje
‘Pvt is een relatief nieuwe technologie, heel anders dan pv’, stelt Pothof. ‘Zonnepanelen zijn inmiddels mainstream en er wordt wereldwijd geïnnoveerd door wetenschappers en de industrie, ook omdat de financiële belangen groot zijn. Bovendien mag de energietransitie in Nederland dan al langer op de politieke agenda staan, de warmtetransitie was daarbij tot voor kort een ondergeschoven kindje. Dat heeft alles te maken met de vorige warmtetransitie: die naar aardgas. Dat is hier een goedkope brandstof en we hebben er een prachtige infrastructuur voor aangelegd. Om onze klimaatdoelen te halen, moeten we echter nu wel de volgende revolutie in gang zetten.’

Omissie
De Nederlandse gemeenten moeten dit jaar een Transitievisie Warmte opstellen waarin ze aangeven hoe ze de transformatie naar een aardgasloze energievoorziening willen bewerkstelligen. Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) reikt hen daarbij de hand in de Startanalyse aardgasvrije buurten door 5 hoofdoplossingen te definiëren, waaronder warmtenetten op middentemperatuur.

‘Ultra-lagetemperatuurwarmtenetten, zoals bronnetten en zonnewarmtenetten met aanvoertemperaturen rond de 20 graden Celsius en retourtemperaturen rond de 10 graden Celsius, zijn nu niet in de Startanalyse opgenomen’, aldus Pothof. ‘De mogelijkheid van het toepassen van pvt is daarmee niet goed in beeld voor gemeenten en dat is een duidelijke omissie. Binnen ons topsectorenproject – met als deelnemers TU Delft, Deltares, Greenvis, Stichting SpaarGas, Triple Solar, Fortes Energy Systems, de WarmteTransitieMakers en ENGIE – toonden we aan dat het juist enorme kansen biedt. Het van het gas afhalen van woonwijken met een lagetemperatuurwarmtenet, wko en pvt kan technisch, het is bovendien financieel haalbaar.’

Optimale warmtestromen
Het deZONNET-consortium heeft een proefopstelling gebouwd in The Green Village op de campus van TU Delft. Cruciaal daarbij is de binnen het project ontwikkelde ‘afleverset’. Die zorgt te allen tijde, zowel hydraulisch, thermisch als regeltechnisch, voor de optimale warmtestromen; directe warmteconsumptie uit de pvt-panelen, het wko-net of levering van overproductie aan het wko-net. Daarnaast werkte het samenwerkingsverband aan een businesscase voor het Ramplaankwartier, een jarendertigwijk in Haarlem. Die gemeente wil begin volgend jaar beginnen met de aanleg, temeer omdat uit berekeningen van CE-Delft en het total cost of ownership (tco)-model van Spaargas – een stichting van de lokale energiecoöperatie – blijkt dat het ZONNET-scenario de goedkoopste aardgasvrije optie is voor de wijk.

Systeemvoordelen
Pothof: ‘Dit project zal ongetwijfeld voor meer aandacht zorgen voor de mogelijkheden die deze technologie gemeenten biedt. Dat is enorme winst. Tegelijkertijd is het zaak dat ook het PBL hier stappen in zet, bijvoorbeeld door de kansen in beeld te brengen in hun communicatie naar gemeenten. Dat geldt ook voor de maatschappelijke systeemvoordelen van dit zonnewarmtenet. In tegenstelling tot de grootschalige uitrol van de combinatie pv en luchtwarmtepompen, is voor het zonnewarmtenet geen verzwaring van het elektriciteitsnet nodig, omdat de prestatiecoëfficiënt (COP) ’s winters groter dan 5 blijft, waarmee de warmtepomp heel zuinig blijft draaien.’