Panasonic: kanttekeningen bij de opmars van nieuwe grote zonnepanelen

Ontwikkelingen rond kristallijn silicumwafers die een steeds groter formaat krijgen, maken het voor fabrikanten mogelijk om grote zonnepanelen met een hoog vermogen te produceren. Zonnepanelen met een vermogen van 400 wattpiek zijn allang geen uitzondering meer, en inmiddels zijn de eerste zonnepanelen van 500 wattpiek in de Benelux zelfs al op de markt verschenen.

Grotere wafers
Waar dat goed nieuws lijkt voor woningeigenaren – tegen een lage meerprijs hebben ze een pv-installatie die meer stroom opwekt – waarschuwt Smit voor de risico’s. ‘Als milieubewuste woningeigenaar hoorde je 8 jaar geleden bij de voorhoede als je zonnepanelen had die 230 of zelfs 250 wattpiek konden leveren’, memoreert Smit. ‘De technische ontwikkeling heeft echter niet stilgestaan. Mede door dalende siliciumprijzen zijn de wafers waaruit zonnepanelen worden opgebouwd, steeds groter. Hadden ze in 2012 nog een standaardafmeting van 15,6 centimeter, een paar jaar later werd dit al 16,2 centimeter en inmiddels maken fabrikanten gebruik van wafers tot zelfs 21,0 centimeter. Parallel aan die ontwikkeling komen er ook steeds grotere zonnepanelen op de markt, met een indrukwekkend wattpiekvermogen.

Wattpiek misleidend
Volgens Smit is het onverstandig als consumenten zich enkel laten leiden door wattpiekgetallen. ‘Het rendement per vierkante meter zonnepaneel is veel belangrijker dan het gecommuniceerde wattpiekvermogen. Zeker bij grote zonnepanelen is dat laatste misleidend. Ter illustratie: het zonnepaneel van Panasonic met een maat van 1,59 bij 1,05 meter heeft een vermogen van maximaal 340 wattpiek. Dat komt neer op 203 wattpiek per vierkante meter. Zet je daar een groter zonnepaneel van 1,78 x 1,05 meter met een wattpiekvermogen van 350 wattpiek in plaats van 340 wattpiek tegenover, dan heeft het groter paneel een lager rendement van 187 wattpiek per vierkante meter. Zo’n groot paneel levert dus per vierkante meter dakoppervlak minder energie.’

Dat laatste wordt volgens Smit nog verder in de hand gewerkt doordat het dak van een gemiddelde Nederlandse woning zich beter leent voor wat kleinere zonnepanelen: ‘Veel huizen in Nederland hebben een dak dat van goot tot nok 5,10 meter meet (ongeveer 15 à 16 dakpannen). Daar kun je met gemak 3 zonnepanelen van 1,59 meter lang op kwijt, en maar 2 grote – waarbij je meer ruimte van het dak onbenut laat.’

Zwaargewicht
Die onbenutte ruimte kan volgens Smit aanzienlijk zijn, weet hij uit ervaring. ‘Met 2 zonnepanelen van 1,78 meter blijft er tot de regengoot ruim 1,5 meter “loze” ruimte over. Bij plaatsing van 3 kleinere zonnepanelen is dat slechts 30 centimeter. En ook de ruimte rondom een schoorsteen, dakraam of dakkapel wordt zo veel beter benut.’

Een installatie met grotere zonnepanelen levert volgens Smit vaak minder energetisch rendement. Maar de trend om zonnepanelen steeds groter te maken, heeft volgens Smit nog een ander groot nadeel: het gewicht. ‘Een nieuw Chinees zonnepaneel van 480 wattpiek met afmetingen van 2,18 x 1,20 meter is onhandelbaar groot en vooral heel zwaar. Het weegt ruim 26 kilo, dus meer dan de 23 kilo die de inspectie adviseert als maximumgewicht om te tillen door één installateur. Ter vergelijking: de zonnepanelen van Panasonic wegen 19 kilo. Voor die grotere zonnepanelen moet dus extra mankracht/materiaal worden ingehuurd, wat de installatiekosten beïnvloedt.’

Microcracks
Het grotere gewicht betekent volgens Smit ook dat installateurs wellicht naar ander constructiemateriaal moeten uitwijken. Dat moet niet alleen voldoende draagkracht hebben, maar ook geschikt zijn voor het bevestigen van grotere zonnepanelen. Smit benadrukt dat de door hem genoemde nadelen vooral opgaan bij toepassing in een residentiële omgeving. Bij grote zonneparken hoeft minder met zonnepanelen te worden ‘gesjouwd’, en speelt het ruimtebeslag – en daarmee het rendement per vierkante meter – een veel beperktere rol. Wel geldt volgens hem in die situaties evengoed als bij woningen dat grotere zonnepanelen sneller beschadigen, zowel tijdens handling en transport als na installatie.

Smit: ‘Door het gebruik van grotere wafers kunnen er sneller microcracks ontstaan, niet in de laatste plaats omdat fabrikanten het gewicht van een zonnepaneel reduceren door dunnere glasplaten toe te passen. Grote zonnepaneelafmetingen gaan daardoor al snel ten koste van rendement en levensduur. Hoe kleiner de gebruikte wafers, hoe kleiner de kans op breuken, zowel tijdens handling als bijvoorbeeld door harde wind en sneeuwbelasting.’

Volgens Smit wordt bij de aanschaf van een pv-installatie vaak vergeten wat panelen hebben te verduren: ze moeten zware regenval, hagel, wind- en sneeuwbelasting kunnen weerstaan, in de winter bestand zijn tegen vorst en in de zomer tegen een temperatuur die tot boven de 70 graden kan oplopen. Hij pleit dan ook voor kwaliteit boven prijs en ‘shiny’ wattpiekmarketing. ‘Voor consumenten die zonnepanelen op prijs en wattpiekvermogen selecteren, en daarbij niet worden geïnformeerd over de nadelen van grote panelen, kunnen de uiteindelijke resultaten enorm teleurstellend zijn. Ik raad daarom aan om iets meer te investeren in kwaliteit en efficiëntie, vaak met betere garantievoorwaarden als bonus. De beperkte terugverdientijd van de meerkosten weegt absoluut niet op tegen het rendement en de levensduur die ertegenover staan.’